استخراج نفت در بخش خشكي در حوالي باكو رسماً در سال 1869 ميلادي و اولين اكتشاف و استخراج نفت از درياي كاسپين حوضه شبه جزيره آپشرون در سال 1945 ميلادي صورت گرفت. ميدان نفتي كامني نيز در بخش كم‌عمق ساحلي شناخته و كشف شده است و هم‌اكنون در حال توليد بوده و توسط سكوهاي مختلف با جاده‌هاي ويژه دريايي به هم متصل است.

مطالعات اخير نشان داده، 620 ميدان نفتي و گازي كه تا كنون كشف شده‌اند، متعلق به رسوبات كواترنر تا ميوسن مي‌باشند و بخش سترگ مواد هيدروكربوري در مخازن پليوسن تجمع يافته است.

در سالهاي اخير، عمليات جامع لرزه‌نگاري، زمين‌شناسي، ژئوشيمي و مطالعات اكتشافي تفصيلي‌تر توسط شركتهاي نفتي محلي (متعلق به كشورهاي همجوار) و با مشاركت شركت‌هاي چندمليتي باختري، به امر اكتشاف در اين منطقه شتاب بيشتري بخشيده است.

دستيابي به منابع قابل توجه نفت در طبقات پليوسن زيرين و گسترش چشمگير فعاليت‌هاي اكتشافي چه در خشكي و چه در فلات شبه جزيره آپشرون و سپس شبه جزيره كراسنودسك (تركمنستان) به‌طور مسلم از پارامترهاي مثبتي هستند كه اكتشاف نفت در رسوبات مشابه موجود در بخش جنوبي درياي كاسپين را از شانس بزرگي برخوردار نمايد. به‌همين دليل بررسي اكتشاف رسوبات چلكن در كرانه‌هاي درياي كاسپين از ديرباز مورد علاقه ايران بوده است.

مطالعه و بررسي برروي عمليات اكتشاف نفت در ايران با شناخت چشمه‌هاي نفتي و گازي در بسياري از كناره‌هاي درياي كاسپين و به‌موازات دامنه‌هاي شمالي البرز آغاز شد.

اولين فعاليت اكتشافي توسط شركت تحقيقات فرانسه در ايران در ناحيه بين علمده تا دره نكا در سالهاي 1930-1928 ميلادي انجام گرفت و دو حلقه چاه اكتشافي كم‌عمق نيز توسط همين شركت در نزديكي چشمه‌هاي مشاهده شده، حفر شد. چاه اول در حدود 81 متر ژرفا داشت و در نزديكي نفت- ‌چال در 5/12 كيلومتري خاور بابلسر قرار دارد. چاه دوم در باختر دهكده دشت كلادرمير دشت بابل- بابلسر در حدود 10 كيلومتري شمال‌خاوري بابل قرار داشته و ژرفا آن درحدود 107 متر ذكر شده است. در سال‌هاي 1939-1938 ميلادي نيز دو حلقه چاه اكتشافي ديگر توسط متخصصين آلماني در خشت‌سر (واقع در باختر محمودآباد) به‌نام خشت‌سر يك و خشت‌سر دو تا اعماق 203 و 230 متر حفر شد كه متأسفانه هيچ نوع اطلاع ثبت شده‌اي از اين دو حلقه چاه در دست نيست.

اشغالگران روسي نيز در مدت اشغال‌گري خود در ايران بين سالهاي 1942-1941 ميلادي به حفر دو حلقه چاه اكتشافي اقدام نمودند. يكي از آنها در تاقديس هفت‌تن در جنوب قائم‌شهر و ديگري در نزديكي بندر تركمن قرار دارد كه مطلقاً اطلاعي از موفقيت چاه و نتايج حاصل از آنها در دست نيست.

از سال 1960 ميلادي به بعد شركت ملي نفت ايران رسماً اقدام به بررسي اكتشافي در دشت گرگان،‌ دشت مازندران،‌ فرورفتگي انزلي و درياي كاسپين را نموده است. براساس مطالعات اخير تا كنون 34 ميدان نفتي و گازي در حوضه رسوبي درياي كاسپين در بخش ايراني كشف شده كه بخش اعظم منابع هيدروكربوري در مخازن پليوسن تجمع يافته است و اساساً رسوبات پليوسن جزو اهداف اكتشافي محسوب مي‌شود كه در صورت پيشرفت تكنولوژي حفاري و نيز انجام عمليات مربوط به ساخت سكوهاي مختلف نيمه‌شناور (Semi- Submersibel) در اين آبها مي‌توان به بهره‌وري بهينه‌تر از ذخاير نفت و گاز دست يافت.